بایسته های فعالیت های فرهنگی در حوزه دفاع مقدس

برداشت هایی از فرمایشات مقام معظم رهبری، که به باید ها، نباید ها، ملزومات و مفاهیم فعالیت های فرهنگی در زمینه دفاع مقدس می پردازد. 

مطالب این نوشتار در سه بخش تقسیم شده که قسمت های قبل آن در اینجا قابل مشاهده است.

در این صفحات متون آبی رنگ عین عبارات مقام معظم رهبری مد ظله العالی و جملات سیاه رنگ برداشت های ما مبتنی بر فرمایشات معظم له است؛ خداوند بصیر را گواه میگیریم که در آن تمام تلاش خود را برای رعایت امانت انجام داده ایم و کوچکترین دخل و تصرفی در عبارات امام خامنه ای از سوی ما نیست.

تکرار عبارات یا مفاهیم بواسطه ی تاکید معظم له بر روی عبارات و مفاهیم است، اگرچه سعی بر این بوده که از تکرار پرهیز کنیم اما گاهی تاکید بیش از حد روی یک مسئله پژوهشگر را بر آن داشته تا در این نوشتار نیز تکرار و تاکید را جایز بداند.

.

.

.

.

بایسته های فعالیت های فرهنگی در حوزه دفاع مقدس قسمت سوم

.

.

لزوم نکته یابی و نکته سنجی زندگی شهدا و ترویج آن در جامعه

تلاش برای ماندگار کردن مسئله شهادت در جامعه

استفاده از ابتکارات برای زنده نگهداشتن یاد و نام شهدا

لزوم تبیین معنا و مفهوم شهادت در جامعه

نگاه به مسئله دفاع مقدس به عنوان یک ذخیره فرهنگی و یک گنج تمام نشدنی

امیدوارم که به برکت خون این زنان شریف و مجاهد، رسانه‌ها و هنرمندان و فرزانگان و سینماگرانی بتوانند جهاد بزرگ زن ایرانی مسلمان را به دنیا که سخت محتاج شناختن آن است، بنمایانند.

کار بر روی اجتماعات عظیم حول محور دفاع مقدس مثل تشییع شهدا

کار بر روی مسئله تشییع شهدا

کار بر روی مسئله تسلیم شدن نیروهای عراقی

کار بر روی مسئله موضع گیری سازمان ملل و جنبش عدم تعهد در باره جنگ

کار بر روی مسئله کشتار بوسیله حملات شیمیایی

کار بر روی مسئله حمله به هواپیماهای غیر نظامی

عبرت گیری از مسئله عدم پایبندی دشمن به تعهدات خود

توجه به شرایط آمادگی نظامی طرفین برای جنگ و دفاع در اوایل جنگ

بررسی زمان های قوت و ضعف رژیم بعث و موضع گیری های متفاوت آنان در زمان های مختلف

لزوم توجه به حضور قومیت ها، استان ها، گروه ها و شخصیت های حقیقی و حقوقی مختلف از سراسر ایران در جنگ هشت ساله

لزوم توجه به ابعاد مختلف دشمنی دشمنان در جنگ هشت ساله

لزوم توجه به شرکت گروه ها، احزاب، کشور ها و شخصیت های حقیقی و حقوقی مختلف در مقابل ایران اسلامی

توجه به پایگاه ها، پادگان ها، عوارض و مناطق جغرافیایی و بررسی نقش آنان در جنگ

توجه و تکیه بر روحیه دشمن ستیزی مردم ایران در حال حاضر و آمادگی حضور آنان برای مقابله با دشن در آینده

تبیین این موضوع که اقتدار و ابهت امروز نظام اسلامی معلول از شهادت ها و جانبازی هاست

لزوم توجه به کیفیت در برنامه ریزی

• اگر فایده‌ی کار ذهنی کم باشد، باید در کیفیت برنامه‌ریزی خودمان تردید کنیم.

 

اثر کار فرهنگی، صددرصد است و هیچ کار فرهنگىِ درست، بدون اثر نیست

اگر کار فرهنگی کم‌تأثیر باشد، بدانیم که ارکانش ناقص است و به میزان لازم انجام نگرفته است. باید عیب آن را یافت و اصلاح کرد

تبیین این موضوع که موفقیت های امروز ما معلول پاسداری خدمتگزاران نظام از انقلاب اسلامی است

توجه به این نکته که همه ی ایام مدیون شهدا و جابازان هستیم

• حق آن است که ملّت بزرگ همه‌ی روزها و سراسر تاریخ خود را مدیون و مرهون جوانمردانی است که با حضور فداکارانه‌ی خود در صف دفاع از میهن عزیز، انقلاب بزرگ خود را پیروز و ملت کهن خود را سربلند و روسفید کردند.

 

وظیفه‌ی قدردانی از ایثارگران به ویژه شهیدان، فریضه‌یی عینی و تعیینی و همیشگی است.

توجه به این نکته که عده ای هم بودند که در زمان جنگ مشغول کاسبی شدند، عدّه‌ای هم مشغول پول در آوردن شدند، عدّه‌ای هم مشغول سوء استفاده شدند، عدّه‌ای هم مشغول خیانت شدند

لزوم توجه به مسئله اسارت و آزادگان

توجه به مسئله دروغ پردازی بنگاه های تبلیغاتی در موضوع آزادگان

لزوم استفاده از تجربه های جنگ هشت ساله

پاسداری از حرمت شهیدان و ایثارگران

عدم نگاه منفی و ناسپاسانه به دفاع مقدس

بایستی این روحیه‌ی ایمان و آگاهی و پایداری در قالب احترام به نمادهای آن در مردم حفظ شود و نمادها، همین شهدایند؛ همین جانبازانند؛ همین آزادگانند.

لزوم توجه به تاثیر زحمات دفاع هشت ساله در برون رفت از تنگناهای بزرگ

توجه به پیشرفت ها در زمینه ی ادبیات و هنر دفاع مقدس

توجه به نقش خانواده های ایثارگران

• مسئله، مسئله‌ی خانواده‌هاست؛ پدرها، مادرها، همسرها، فرزندها، برادران و خواهران، داغدیده‌ها؛ اینها صبر کردند، اینها افتخار کردند

 

توجه به اینکه هر کدام از حوادث دفاع مقدس به تنهایی می تواند تاریخ پر افتخار یک کشور را رقم بزند

توجه به فعالیت و همت دشمن برای به فراموشی سپردن دفاع مقدس

توجه به سهم عظیم مردم در اداره جنگ

آن حوادث ممتاز و برجسته و زیبا بازخوانی شود.

توجه به نقش زنان در فعالیت های دوران دفاع مقدس

• در این دوران سخت، نقش زنان، یک نقش فوق‌العاده بود؛ نقش مادران شهدا، نقش همسران شهدا، نقش زنان مباشر در میدان جنگ، در کارهای پشتیبانی و بعضاً بندرت در کارهای عملیاتی و نظامی - که من بخش کارهای پشتیبانی‌اش را خودم از نزدیک در اهواز دیدم - یک نقش فوق‌العاده بود. زنها حتّی در بخشهای نظامی هم فعال بودند

 

خاطره‌گویی و تدوین و پخش خاطرات را باید در جایگاه حقیقی خودش نشاند، که جایگاه بسیار بالا و والایی است و بسیار مهم است

توجه به اینکه بیان هنری هم شرط اصلی است

من قدردان و قدرشناس اینها هستم و اگر میتوانستم، عظمت این کار را مدح میکردم. البته در طول تاریخ، شعرا معمولاً صاحبان قدرت و ثروت و امثال اینها را مدح میکردند؛ اما به‌نظر من باید شماها را مدح کرد. اگر بنده شاعر بودم، یقیناً در مدح شماها، در مدح آقای سرهنگی، در مدح آقای بهبودی، در مدح آقای قدمی، در مدح همین خاطره‌سازان و خاطره‌انگیزان قصیده میساختم؛ حقیقتاً جا دارد؛ چون کارِ بسیار بزرگ و بااهمیتی است.

به این قسمت از فرمایشات توجه ویژه بکنیم:

• من نمیدانم شما دوستان یا دوستانی که در این مقوله‌ها مشغول کارند، چقدر اطلاع دارند که بر روی جنگهای گوناگون در کشورهای مختلف، چقدر کار شده است. من فقط این یک رقم را عرض بکنم: این جنگهای داخلی امریکا - که معروف به جنگهای انفصال است که تقریباً از سال هزار و هشتصد و شصت شروع شده و چهار سال هم طول کشیده؛ و در سال هزار و هشتصد و شصت و چهار یا شصت و پنج هم تمام شده است؛ من حالا دقیق یادم نیست - جنگ بین شمال و جنوب و جنگ بین ایالات مختلف در یک کشور بود و تقریباً حدود هشتاد یا نود سال بعد از تشکیل دولت ایالات متحده‌ی امریکا، دو بخش از این کشور با همدیگر جنگ کردند. یک نویسنده‌ی امریکایی - که ظاهراً معاصر ماست - میگوید: درباره‌ی این جنگها بیش از صد هزار عنوان کتاب نوشته شده است! برای چهار سال جنگ، آن هم جنگ بیافتخار - جنگ دو بخش از یک ملت با همدیگر افتخاری ندارد - بیش از صد هزار عنوان کتاب نوشته شده است. این را این نویسنده‌ی امریکایی - که نویسنده‌ی معتبری هم هست - میگوید. البته بعضی از این تبلیغاتچیهای امریکا، این جنگ انفصال را میگویند: جنگ برای لغو برده‌داری؛ که این هم دروغ است، این‌طوری نیست. البته همان زمان آبراهام لینکلن بوده و برده‌داری لغو شده؛ اما این جنگها برای آن نیست. کسی تاریخ این جنگها را بخواند، درست میفهمد. درباره‌ی جنگ داخلىِ بیافتخارِ سرتاسر شکست و پُرخسارت - که بالاخره بخش شمال بر بخش جنوب که تجزیه‌طلب بود، پیروز شد و دوباره حکومت ایالات متحده را برقرار کردند؛ در واقع کشور امریکا شکست خورد؛ اگرچه که یک بخش بر بخش دیگر پیروز شد؛ آن چیزی که نقل میشود، حدود ششصد، هفتصد هزار نفر در این چند سال کشته دادند؛ یعنی چند برابر مجموع شهدای ما در جنگ تحمیلی و دفاع مقدس! - برای چهار سال، آن همه کتاب نوشته‌اند. دفاع مقدس، جنگِ سرتاپا افتخار است؛ از همان روزی که رژیم صدام به تهران حمله کرد و فرودگاه را زد، و تا روزی که امام قطعنامه را قبول کردند و تا بعد از آنکه صدام دوباره حمله کرد و باز مردم مبارز و مجاهد ما ریختند و تمام صحرای این منطقه را پُر کردند و جوانان بسیجی از سرتاسر کشور که نمایش عجیبی نشان دادند و عراق را در این نوبت دوم، مجبور به عقب‌نشینی کردند، سرتاسر این دوران، دوران افتخار است.

 

اگر این حقیقت، به وسیله کسانی که امروز در قبال شهیدان مسؤولیت دارند، زنده بماند، حفظ و تقدیس گردد و بزرگ نگاه داشته شود، همیشه تاریخ آینده ما، از این ایثار بزرگی که آنان کردند، بهره خواهد برد.

این مجموعه کارى که در دفاع مقدّس شد، یک مجموعه‌ى درهم‌تنیده‌ى مرکّبِ عجیب و غریبى بود؛ زنها، مردها، پدرها، مادرها، جوانها، شهرى، روستایى، بازارى، دانشجو، دانش‌آموز، مساجد، حسینیّه‌ها، همه و همه به‌نحوى وارد این قضیّه شدند؛ هرکدام از اینها یک موضوع است و این موضوعات میتواند وارد بخشهاى هنرىِ کشور ما بشود، وارد سینماى ما بشود

توجه به برکات جنگ هشت ساله

• جنگ هشت ساله، این ملت را آبدیده، شجاع و متّکی به نفس کرد. نام این ملت را بلند کرد. خیلی از ملتهای مسلمان دنیا به خاطر جنگ و عقاید شما ملّت، توجّه و گرایش پیدا کرده‌اند
• یکی از برکات دفاع هشت ساله ما، همین پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی و ساخت دقیقترین ابزارهاست که با دست خالی و بدون هیچ سابقه‌ای آنها را به دست آوردیم و جزو موجودی ملت ایران شده است
• و ...

 

هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً یک امتداد زمانی و فقط یک برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی زمانی نیست؛ گنجینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی عظیمی است که تا مدتهای طولانی ملت ما میتواند از آن استفاده کند، آن را استخراج کند و مصرف کند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری کند

من مشتاقم که جوان‌های ما قصه‌ی جنگ تحمیلی هشت ساله را بدانند که چه بود. این را بارها گفته‌ایم؛ افراد هم گفته‌اند و تشریح کرده‌اند؛ اما یک نگاه کلان به این هشت سال، با اطلاع از جزئیاتی که وجود داشته است، خیلی برای برنامه‌ریزی آینده‌ی جوان در روزگار ما مهم است

من توصیه میکنم این کتابهائی که در شرح حال سرداران است یا آنچه که در گزارش روزهای جنگ و سالهای دشوار اول بالخصوص نوشته شده، این را جوانها بخوانند. خود را سیراب کنید از معرفت به آنچه که گذشته است در تاریخ انقلاب.

مواظب باشید از مسأله‌ی دفاع مقدس که در این کشور اتفاق افتاد، غافل نشوید

نشان دادن و مجسم کردن اقتدار جمهوری اسلامی با ابزار مختلف

توجّه و توسّل و ارتباط قلبی با پروردگار عالم

ایجاد امید به آینده در میان مردم

لزوم ارتباط باآحاد مردم و خانواده های شهدا

توجه به اقشار گمنامی که در روند سال های جنگ به طرق مختلف خدمت می کردند

تجلیل و معرفی جانباز ها به طور متمایز و شاخص

توجه به نقاط قوت آثار مکتوب

•   قلم شیوا و منعکس کننده صفای رزمندگان
•   شیرینی و سادگی کتاب
•   توجه به جزئیات به‌ظاهر کم‌اهمیت ولی مهم
•   تواضع نویسنده
•   زبان خوب، تصویر و پردازش مناسب، معطر، و معنوی و مؤثر بودن متن
•   خوب بودن ترجمه
•   شیوایی متن
•   روح طنز و مزاح موجود در کتاب و شیرینی و جاذبه آن که باعث گیرایی بیشتر شده
•   گزارش حرفه‌ای و هنرمندانه
•   ابتکاری و نمونه بودن
•   توصیف‌های بسی زیبا از طبیعت، حوادث جنگی، و وضعیت‌های طبیعی
•   نثر استوار
•   نوشته‌ی هنرمندانه
•   زلالی اندیشه و ذوق قلم
•   سطور و کلمات نورانی
•   روایت همراه با اخلاص
•   نازک‌اندیشی نویسنده
•   نوشته‌ی گویای پرسوز، دردمندانه و هنرمندانه
•   اشتمال بر مطالب مفید
•   هنرمندی و مجسم کردن زیبائی‌ها و زشتی‌ها و رنجها و شادی‌ها.

 

 

توجه به نقاط ضعف آثار مکتوب

1.   از نظر محتوا

 

• افسوس از انتخاب دیدگاه ضعیف‌تر در میان دو دیدگاه
• تفکر نادرست غریب بودن راه خدا و غربت رهروان راه جهاد
• یکسونگری در قضاوت و گاهی تنگ‌نظری
• غفلت از نقش فداکارانه همسر
• غفلت از نقش دیگران
• مبالغه در بیان
• کم‌جاذبه بودن برخی خاطرات
• عدم رعایت تسلسل طبیعی و منطقی در برخی مطالب

   2 . از نظر زبان و جنبه‌های هنری و فنی

 

• ضعف در بازسازی صحنه‌ها و ترسیم حالات و خصوصیات
• زبان روزنامه‌ای و سبک گزارشهای مطبوعات غربی و تقلید از آنها
• گسیختگی در ذهن و نارسایی در زبان

 

توجه به ارزش و جایگاه آثار مکتوب دفاع مقدس

•   مرجع بودن، منبع بودن و سند بودن برخی از کتب دفاع مقدس
•   ظرفیت ۸ سال دفاع مقدس برای تولید هزاران کتاب برای انتقال فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و انقلابی
•   خاطرات دفاع مقدس به‌مثابه رگه ارزشمندی در معدن که باید آن را یافت و ادامه داد
•   یادداشت‌ها و خاطرات و زندگی رزمندگان و شهدا و ایثارگران و آزادگان به‌عنوان غنی‌ترین میراث معنوی برای تاریخ که از آن هزاران محصول فرهنگی هنری قابل استخراج است
•   مکنون بودن هزاران لحظه پُربار در هر روز و شب حماسه هشت ساله ملت ایران
•   اهمیت تدوین و انتشار خاطرات آزادگان در شکل‌بخشیدن به تاریخ ما و تأثیر آن در آینده
•   گنجینه یادها و خاطرات مجاهدان و آزادگان ذخیره عظیم و ارزشمندی است که تاریخ را پُربار و درسها و آموختنی‌ها را پُرشمار می‌کند
•   ظرفیت هشت سال دفاع برای تولید هزاران کتاب برای انتقال فرهنگ و ارزشهای اسلامی و انقلابی به جامعه و جهان
•   خاطرات دفاع مقدس رگه‌ای ارزشمند است که در معدن پیدا شده این را راه را ادامه دهید.
•   این آثار به‌صورت ماده خام و سند تاریخی برای تولید فیلم و قصه و شعر و نمایش قابل استفاده است
•   سندی ارزشمند از اوضاع جبهه و خوی و خصلت بسیج
•   این نیز از جمله سندهای دقیق دوران دفاع مقدس است
•   این سند مکمل سندهایی است که از نوک قلم بسیجیان روشندل و باصفا و مظلوم و شجاع ما به‌ یادگار مانده است

 

بسیار لازم بوده و هست که جبهه‌گیان رسته‌های غیر رزمی مانند جهادگران، امدادگران، رانندگان، آشپزها و تدارکاتی‌ها که هرکدام عالم مخصوص به خود داشته‌اند و بعضاً فداکاری‌شان از رزمندگان خطوط مقدم کم‌خطرتر نبود بلکه حتی پرخطرتر بوده (مثل سنگرسازان و خاکریز زنان) نیز شرح‌حال خود را بنویسند و یا بگویند و کسی بنویسد.